چرا با خوردن غذا خوشحال می شویم؟

شاید شما هم احساس کرده باشید که وقتی یک پیتزا یا سیب زمینی سرخ کرده و... می خورید حداقل برای لحظاتی حال شما خوب می شود و حتی در بعضی از مواقع حاضر باشید که باز هم سفارش غذا دهید. اما چرا این اتفاق می افتد؟ چرا مغز ما این احساس را پیدا می کند؟

این موضوع جای بحث بسیاری دارد و متاسفانه با هر یافته‌ای که در صنایع غذایی و یا در زمینه غذا کشف می شود، این موضوع هم پیچیده تر می شود. اما واقیت این است که ما درک روشن و واضحی از آنچه که بین غذا خوردن و تاثیر آن بر احساسات خود وجود دارد، نداریم.

چرا بعد از خوردن شیرینی جات احساس زیاد خوبی نداریم؟ آیا هرموقع که ناراحت شدیم و یا فکر ما مشغول بود می توانیم از شکر . کربوهیدرات ها استفاده کنیم؟ و آیا آن چیزی که می خوریم بر احساسات ما تاثیر می گذارد؟

در ادامه با الیزابت سامر به بحث نشسته‌ایم. خانم سامر چندین تحقیقات در این زمینه داشته و نویسنده کتاب های Food & Mood و Eat Your Way to Happiness است. او در اولین جمله حرف ما را تایید کرد. آنچیزی که میخوریم بر احساسات ما تاثیر میگذارد. مغز ما یک ماشین لذت جویی است.

دکتر لورا پاولاک در کتاب خود با عنوان Hungry Brain  خاطرنشان کرد که مغز ما برای زنده ماندن ساخته شده است، همراه با "مدار جستجوی لذت" که از مقدار بسیار زیادی سلول های عصبی تولید کننده دوپامین درست شده است که به طور مداوم برای فعال شدن به هرگونه نشانه غذا (بو ، بینایی ، حافظه) نیاز دارد.

ما ذاتاً علاقه مند به لذت هستیم و مطالعاتی مانند این مورد نشان داده اند که برخی از غذاها - مانند قند ، نمک و چربی - محرک های پاداش طبیعی هستند. این واکنش به این دلیل اتفاق می افتد که باعث ترشح انتقال دهنده های عصبی کلیدی "لذت" - مانند دوپامین - بیش از نمونه های سالم آن ها می شود. با دیدن پیتزا دهانتان آب افتاده ، اما کلم نه؟ چرا این اتفاق می افتد؟

پاسخ این پرسش به نیاکان و اجداد ما برمی گردد، مغز ما به گونه ای برنامه ریزی شده است که به دنبال زنده ماندن برنامه ریزی شده است  و برای رسیدن به این هدف اولین گام خوردن غذاهای غنی از انرژی ، نظر کالری (بخوانید: پیتزا ، نه کلم پیچ) و.. است. با جستجوی لذت ، مغز ما نیز به دنبال بقا است.

علی رغم باور بسیاری از افراد فواید خوردن پیتزا و همبرگر هم زیاد است.

غذاهای خوشمزه لزوما ما را خوشحال نمی کند.

آقای دیوید کسلر، نویسنده کتاب The End of Overeating: Taking Control of the Insatiable American Appetite و همچنین رئیس سابق سازمان غذا و داروی ایالات متحده ( FDA ) یک اسم برای اینگونه غذاها گذاشته است. غذاهای بیش از حد لذیذ یا Hyperpalatable.

به این معنی که نه تنها تهیه کردن آنها بسیار آسان است، بلکه آن غذاها با بو و طعم و مزه خود باعث تحریک بیش از بیش مغز انسان می شوند.

در تحقیقاتی که در زمینه اعتیاد به غذا انجام شده، نشان داده است که در هنگام مصرف غذا فعل و انفعالاتی در مغز رخ می دهد که مانند هنگامی است که یک انسان ماده مخدر مصرف کرده باشد. در مصاحبه ای با نیویورکر ، دکتر کسلر اظهار داشت ، که این غذاها درست مانند غمار و یا مصرف مواد مخدر باعث شرطی شدن مغز ما می شوند.

در تحقیقاتی که در زمینه اعتیاد موش ها به شکر انجام شد نشان داده می شود که نه تنها موش ها به شکر اعتیاد پیدا کرده بودند، بلکه اگر به آنها شکر داده نمیشد دچار رفتار عصبی می شدند.

همچنین مطالعات نشان می دهد که بانوانی که از فرآورده های شیرین و پر شکر استفاده می کند بیشتر در معرض افسردگی قرار دارند.

رابطه غذا خوردن و خوشحالی

غذا خوردن و خوشحالی رابطه‌ای پیچیده و چندوجهی دارند. در ادامه به چند نمونه از این روابط اشاره می‌کنیم:

تاثیر غذا بر خلق و خو:

• مواد مغذی: مصرف مواد مغذی ضروری مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی و اسیدهای چرب امگا 3 برای سلامت روان و خلق و خو ضروری است. کمبود این مواد مغذی می‌تواند منجر به افسردگی، اضطراب و سایر مشکلات خلقی شود.
• قند: مصرف قند زیاد می‌تواند منجر به نوسانات خلقی، تحریک‌پذیری و افسردگی شود.
• کافئین: کافئین می‌تواند در کوتاه‌مدت باعث افزایش هوشیاری و خلق و خو شود، اما مصرف زیاد آن می‌تواند منجر به اضطراب، بی‌خوابی و تحریک‌پذیری شود.

تاثیر غذا بر سلامت روان:

• رژیم غذایی سالم: مصرف یک رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند به بهبود سلامت روان و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های روانی مانند افسردگی و اضطراب کمک کند.
• اختلالات خوردن: اختلالات خوردن مانند پرخوری عصبی و بی‌اشتهایی عصبی می‌توانند منجر به مشکلات جدی سلامت روان و جسمی شوند.