زنجان، شهری به وسعت تاریخ

خب بازهم با شما هستیم با معرفی یکی دیگر از استان‌های زیبای ایران عزیزمان.

این بار به سراغ شهری به قدمت تاریخ رفته‌ایم، زنجان، شهر زیبا و تاریخی.

زنجان مرکز استانی به همین نام واقع شده در شمال غربی ایران و از قدیمی ترین شهرهای ایران عزیز ما است.

این شهر پر است از داستان‌ها و روایت های جالب، داستان‌هایی به بزرگی قصه‌های هزار و یک شب.

کمی درباره خود زنجان

نام زنجان عربی‌شده واژه زنگان است.

مردم منطقه هنوز هم تلفظ زنگان را به کار می‌برند.

شهر زنجان در دره زنجان‌چای (از شاخه‌های قزل‌اوزن) قرار گرفته و سر راه شوسه و راه‌آهن تهران به تبریز می‌باشد.

صنایع دستی از قبیل ورشوسازی و نقره‌سازی و ملیله کاری و چاروق‌دوزی و چاقوسازی و فرش‌بافی (فرش زنجان) آن مشهور است.

از جمله شرایطی که فلسفه وجودی شهر زنجان را در منطقه تبیین و توجیه می‌نماید، وجود راه ارتباطی فلات مرکزی ایران به منطقه آذربایجان شرقی در منطقه و وجود دشت‌های مسطح در آن است.

تاریخچه

در مورد نام زنجان تاکنون نظرات بسیاری را مورخان و پژوهشگران اعلام کرده‌اند.

حمدالله مستوفی، تاریخ نگار نام آشنا ایرانی، بنیان زنجان را مربوط به اردشیر بابکان دانسته است و طبق گفته او نام نخستین این شهر "شهین" بوده است.

در لغتنامهٔ دهخدا هم در سرواژهٔ شهین چنین نوشته: «شهین نام شهر زنگان است و معرب آن زنجان باشد و گویند این شهر را اردشیر بابکان بنا کرده‌است.»

بیتی از حکیم زجاجی.

ز زنگان بدان مرد روشن ضمیر                      دبیری سرافراز بد تیزویر

زنگان مخفف زندگان است، یعنی اهل کتاب زند است، و زندیگان زنگان شده و دال او محذوف گردیده.

هنوز هم بعضی از مردمان محلی زنجان را زنگان صدا می‌زنند.

اسم دیگر شهرستان زنجان (خمسه) است. اطلاق این کلمه به منطقه در منابع و متون جغرافیایی از اواخر دوران قاجار ظاهر شده و در مورد وجه تسمیه آن دو نظر می‌تواند مطرح باشد.

نظر نخستین ناظر بر استقرار طوایفی از ایلات پنجگانه در این منطقه است؛ و محتملا وجود منطقه ای به نام (خمسه) در استان فارس که بر مبنای استقرار پنج ایل نامگذاری شده بسود این نظریه است.

 تاریخ زنجان

از مردمان زنجان در طول تاریخ به عنوان مردمانی شجاع و جنگاور یاد می‌شود، به صورتی که هم در پیش از اسلام و هم پس از آن همیشه جزو سخت ترین شهرها برای فتح کردن بوده است.

این شهر در پاییز سال ۶۲۸ هجری قمری در فتنه مغول تخریب شده و شدت آن به حدی بود که شهر برای مدتی از قید حیات ساقط شد.

 به ویژه انتخاب سلطانیه به پایتختی در دوران ایلخانی و گسترش شهر مزبور در ایام حکومت غازان‌خان و خدابنده و اولجایتو در اواخر قرن هفتم هجری قمری، به علت نزدیکی این دو شهر، در متروکه شدن شهر زنجان عامل تعیین‌کننده‌ای بود.

 به عبارت دیگر در تمام ایام شکوفایی شهر سلطانیه، شهر زنجان به حالت نیمه ویران باقی مانده‌است.

سلطانیه پس از برچیده شدن حکومت ایلخانی به قول دونالد ویلبر «به علت قرار نداشتن شهر در راستای راه‌های تجارتی و عدم وجود جاذبه‌های شهری در آن، سریع تر از آنچه که آباد شده بود، تخریب و متروک گردید»

که خود دلیل قاطعی برای توسعه شهر زنجان بوده‌است.

این شهر مجدداً توسعه یافته و از طالع بد در نیمه دوم قرن هشتم هجری قمری با یورش "امیرتیمور گورکانی" مواجه و پس از قتل‌عام اهالی به‌طور کلی با خاک یکسان شد.

موارد بسیاری را مورخان و تارخ نگاران از وضعیت آن موقع زنجان بیان داشته اند که تمام آن ها بیانگر این حقیقت است که شهر زنجان تا اواخر قرن نهم هجری قمری غیر مسکون و مخروبه بوده‌است.

در دوران صفویه (که آرامش نسبی در منطقه‌ها حاکم بوده‌است) شهر تجدید بنا شده و مجدداً تکاپوی حیات در آن آغاز گردیده‌است.

شهر فعلی از دوران صفویه تکوین و توسعه پیدا کرده‌است، خاستگاه اولیهٔ شهر در این دوره از تجدید بنا، به لحاظ استفاده از امکانات و استعدادهای بالقوهٔ شهری و زیستی در حد نهایی اراضی شهری در جنوب، در ساحل راست رودخانهٔ زنجان‌رود قرار گرفته‌است و به نوعی بیشتر آثار باستانی به جا مانده از این دوران به بعد است.

این مورد همانطور که در بالاتر گفته شد به دلیل حملات بسیار و در نتیجه ویرانی و نابود شدن کامل این شهر بوده است.

مکان های تاریخی زنجان

خب بیایید از ویرانی و غم فاصله بگیریم و وارد دنیای زیبای تاریخ شویم.

همانطور که گفته شد زنجان پر از آثار تاریخی است، مسجد چهل ستون، بازار زنجان، موزه باستان شناسی، روستای شیث، مسجد جامع زنجان، خانه شیخ الاسلامی، خانه بهمنی، خانه توفیقی، کاروانسرای سنگی، کاروانسرای دخان و بسیاری دیگر اشاره کرد که از حوصله این مقاله خارج است و نیاز است که یک کتاب درباره آن نوشته شود.

غذاهای محبوب

اگر شما اهل شکم گردی هستید، حتما باید به این شهر سر بزنید.

انواع و اقسام غذاها و خوراکی ها را می‌توانید در این شهر پیدا کنید که ما در اینجا به چند مورد از آن اشاره خواهیم کرد:

جغور بغور

خب، کسانی که اهل جگر هستید این شهر برای شماست.

این غذا در اصل برای زنجان است.

جغور بغور از مخلوط جگر سیاه و سفید با پیاز، رب گوجه فرنگی، فلفل، نمک، پیاز و در صورتی که خواستید سیب زمینی درست می شود و یک خوراک بسیار خوش مزه  را به وجود می آورد.

پیازو

غذایی با ظاهری شبیه اشکنه و آش، پیازو یکی از غذاهای معروف و قدیمی زنجان است.

این غذا از مخلوط گوشت، گردو، پیاز، لپه، عدس، برگه‌ی زردآلو و گوجه فرنگی درست می‌شود.

علم سلات

یکی از غذاهای سنتی و بسیار خوشمزه ی زنجانی ها، علم سلات است که البته بیشتر در بین مردم ابهر پخت آن مرسوم است.

مواد لازم برای درست کردن این غذا لوبیا، عدس، نخود، گندم ، گوشت،هویج، چغندر، فلفل، زردچوبه، سیب زمینی، زرد آلو و آلوچه خشک و روغن است.

عطاویچ

هر از گاهی ممکن است شما که اهل زنجان هستید بخواهید یک غذای دیگر را تست کنید.

خب ما به شما خودمان (عطاویج) را پیشنهاد می‌کنیم.

شما می‌توانید برای شام خود یک پیتزا کینگ عطاویچ را سفارش دهید، اگر حوصله ندارید از خانه خارج شوید، ما کنار شما هستیم، نزدیک ترین جا به شما، یعنی تلفن همراهتان.

شما به راحتی می‌توانید به وب سایت ما مراجعه کرده و سفارش آنلاین خود را ثبت کنید، در خانه منتطر باشید و غذای خود را تحویل بگیرید. چه از این بهتر؟

اگر هم مسافر هستید و به غذاهای سنتی علاقه ندارید، یا برای سفر کاری به زنجان آمده اید و می‌خواهید سریع برگردید چه گزینه ای بهتر از عطاویچ؟ هم سریع است، و هم از لحاظ کیفیت می‌توانید روی ما حساب کنید.

ما را می‌توانید در:" زنجان، کوچه مشکی، خیابان شهید رهبری " پیدا کنید.

ما منتظر شما هستیم.